ALKALOIDY

 


Szukaj w serwisie:


Reklama

STRONA GŁÓWNA BAZA SUROWCÓW FITOCHEMIA ALKALOIDY
Atropina i Hioscjamina

Atropina i Hioscyjamina

Rozmiar: 2190 bajtów

Nazwa chemiczna: (+,-) -3-endo[(R,S)-3-hydroksy-2-fenylopropionyloksy]-8-matylo-8-azabicyklo-[1,2,3]-oktan

Alkaloid ten występuje często w roślinach z rodziny Solanaceae. Są one estrami tropiny i kwasu tropowego. Hioscyjamina jest związkiem optycznie czynnym. Asymetryczny węgiel w fragmencie cząsteczki pochodzącej od kwasu tropowego posiada konfigurację S. Racematem hioscyjaminy, czyli mieszaniną równych części lewo i prawoskrętnego izomeru jest atropina. Bardzo często zdarza się, że podczas suszenia surowców roślinnych praktycznie cała hioscjamina ulega racemiazacji do wyżej wymienionej atropiny.

Rozmiar: 2400 bajtów
Cząsteczka atropiny z zaznaczonym asymetrycznym atomem węgla,
przy którym dochodzi do racemizacji (zmiany konfiguracji).

Alkaloidy te różnią się od siebie pod względem farmakologicznym jedynie siłą działania. Hioscyjamina działa dwa razy silniej od atropiny. W lecznictwie jest jednak częściej stosowana atropina. Jest ona kompetencyjnym antagonistą acetylocholiny w obrębie receptora M. Znosi wpływ nerwu błędnego na serce, co wykorzystuje się w trakcie zabiegów chirurgicznych w celu zapobiegnięcia zatrzymaniu akcji serca wskutek pobudzenia tego nerwu. Hamuje czynność gruczołów wydzielniczych przewodu pokarmowego oraz gruczołów potowych i ślinowych (suchość w ustach). Działa rozluźniająco na mięśnie przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i moczowodów.
Wyciągi z surowców zawierających atropinę i hioscyjaminę i, rzadziej, same surowce są stosowane stanach skurczowych przewodu pokarmowego ( kolki ). Podanie atropiny prowadzi do uwolnienia histaminy, co objawia się rozszerzeniem naczyń krwionośnych skóry. Ponadto rozszerza źrenicę, poraża akomodację i podnosi ciśnienie śródgałkowe - nie może więc być stosowana u chorych na jaskrę.
Atropinę radko stosuje się do badań dna oka gdyż jej czas działania na źrenicę jest bardzo długi - liczony w dniach. Została ona wyparta przez inne leki, na przykład Tropikamid.
Alkaloid ten ma także działanie ośrodkowe, co wykorzystuje się w psychiatrii podając podskórnie duże dawki atropiny. W dawkach leczniczych może powodować skurcz zwieracza pęcherza i trudności w wydalaniu moczu. Czasem obserwuje się również  zaleganie treści pokarmowej w żołądku i jelitach.

Ze zbiorów Muzeum Farmacji "Pod Łabędziem"

Zatrucie atropiną objawia się częstoskurczem, suchością w ustach, światłowstrętem wskutek maksymalnego rozszerzenia źrenic. Dochodzi do wzrostu temperatury ciała. Skóra jest sucha i zaczerwieniona. Toksyczne dawki atropiny powodują pobudzenie psychoruchowe, a następnie zmęczenie i omamy. Bardzo duże dawki wywołują śpiączkę. Zgon następuje w wyniku porażenia ośrodka oddechowego. W leczeniu zatruć stosuje się leki pobudzające układ przywspółczulny, na przykład pilokarpinę.

Dawkowanie:
Dawka toksyczna - powyżej 5 mg.
Dawka śmiertelna - 10mg dla dzieci 100mg dla dorosłych


Surowce

Folium Belladonnae - Liść pokrzyku FP V
Radix Belladonnae - Korzeń pokrzyku FP IV

Roślina: Atropa Beladonna - Pokrzyk wilcza jagoda
Rodzina: Solanaceae

Atropa Beladonna
 Atropa Beladonna - Pokrzyk wilcza jagoda
Zdjęcie: Łukasz Ejsmont

Są to surowce pochodzące od jednej rośliny. Zawierają one alkaloidy pochodne tropanu: hioscyjamina, atropina, skopolamina, beladonina.
Są one wykorzystywane głównie do wyrobu preparatów galenowych i specyfików zawierających zespół alkaloidów lub pojedyncze izolowane alkaloidy.
Surowce te są silnie trujące. Znane są przypadki śmiertelnych zatruć.
Więcej na temat tych surowców dowiesz się na stronach Folium Belladonnae i Radix Belladonnae

Do innych surowców tropanowych zalicza się także:

Reklama


Ostatnia aktualizacja: 2011-01-31


Webmaster Ejsmont Łukasz
© 2009-2023 Farmakognozja Online