Efedryna

Nazwa chemiczna: (-)-(1S, 2R)-1-fenylo-2-metyloamino-1-propanol

Efedryna jest alkaloidem występującym w roślinach z rodzaju Ephedra i Taxace Substancja posiada dwa asymetryczne atomy węgla. W związku z tym możemy mieć dwie pary enancjomerów: parę o układzie treo i układzie erytro. Pierwszy układ to efedryna, drugi - pseudoefedryna. Naturalna efedryna jest lewoskrętna. W wyniku złego przechowywania alkaloidu dochodzi do racemizacji.

Obecnie otrzymuje się syntetycznie chlorowodorek efedryny (efetonina), który jest racematem i działa dwa razy słabiej od naturalnej efedryny.
Efedryna należy do substancji działających adrenomimetycznie. Działa pobudzając bezpośrednio receptory beta i pośrednio poprzez uwalnianie noradrenaliny pobudzającej receptory alfa. W przeciwieństwie do endogennej adrenaliny nie ulega ona rozkładowi w przewodzie pokarmowym.
Powoduje wzrost ciśnienia krwi, przyspiesza czynność serca, zwęża obwodowe naczynia krwionośne i rozszerza oskrzela.
Stosowana jest w stanach podciśnienia, zapobiegawczo w dychawicy oskrzelowej i w bloku przedsionkowo komorowym. Dawki doustne od 20 do 30 mg jednorazowo trzy razy dziennie. Jest stosowana również w kroplach do nosa.

Surowce

Herba Ephedrae - Ziele przęśli

Rośliny: Ephedra sp. na przykład Ephedra vulgaris
Rodzina: Ephedraceae

Ephedra sp. Zdjęcie: James Manhart

Występuje w Azji wschodniej i Chinach. Jest jednym z najstarszych leków, stosowanym już w starożytnych Chinach. Surowiec jest obecnie wykorzystywany wyłącznie do otrzymywania efedryny. Skład chemiczny: zespół protoalkaloidów 0.1 - 3%, głównym składnikiem zespołu jest efedryna.

 Herba Taxi - Ziele cisu

 Taxus baccata - Cis europejski
Rodzina: Taxaceae

Igły tej rośliny zawierają dużą ilość efedryny. Roślina jest jednak rzadka i nie jest wykorzystywana do otrzymywania tego alkaloidu. Cis jest wykorzystywany do otrzymania półproduktów do syntezy taxolu - środka o działaniu przeciwnowotworowym.

Cis pospolity - Taxus Baccata Fastiglata Aurera. fot Łukasz Ejsmont

Ostatnia aktualizacja: 2011-01-31