Kodeina

Rozmiar: 2063 bajtów

Nazwa chemiczna: 6-hydroksy-3-metoksy-N-metylo-4,5-epoksymorfinen-7

Kodeina jest pochodną morfiny i podobnie jak ona zawiera w swojej strukturze szkielet morfinianu. Cząsteczka kodeiny powstaje poprzez niewielką modyfikację morfiny polegającą na przyłączeniu do jednej z grup hydroksylowych grupy metylowej. Ta niewielka modyfikacja powoduje jednak wyraźną zmianę we właściwościach farmakologicznych cząsteczki. Kodeina występuje w małych ilościach w opium.

Ze względu na bardzo podobną budowę do morfiny, kodeina wykazuje podobne do niej działanie. Pomimo znacznie słabszych właściwości przeciwbólowych i narkotycznych (6 razy słabszych od morfiny) wykazuje dość silne działanie przeciwkaszlowe. Była więc wykorzystywana w celu zahamowania suchego, uporczywego kaszlu. Obecnie, ze względu na istnienie leków o takim samym działaniu i pozbawionych wszelkich właściwości narkotycznych, nie jest już tak chętnie stosowana jako lek przeciwkaszlowy. Wykorzystuje się ją za to jako dodatek do niesterydowych leków przeciwzapalnych. Takie połączenie nasila przeciwbólowe działanie tych ostatnich.

Dawkowanie:
Doustnie jednorazowo do 100 mg. Maksymalna dawka dobowa wynosi 300 mg.

Surowce

Opium
Syn.: Opium crudum, Laudanum, Meconium, Makowiec

Roślina: Papaver somniferum - Mak lekarski
Rodzina: Papaveraceae - Makowate

Papaver somniferum
Fotografował: Thomas Schoepke

Głównym surowcem służącym do otrzymywania alkaloidów z grupy morfinianu jest stężały sok maku lekarskiego, uzyskany w wyniku nacięcia niedojrzałych torebek nasiennych tej rośliny. Wyciekający sok suszony jest na powietrzu, a później dosuszany w temperaturze 60 stopni. Zagęszczone, ale jeszcze nie całkowicie wysuszone soki mleczne o różnej zawartości morfiny są mieszane tak, aby uzyskać masę o zawartości od 10 do 12 % tego alkaloidu (FP IV wymagała 10,5 %). Tak uzyskana masa formowana jest w kręgi lub bloki. Uzyskany w ten sposób produkt jest znanym i stosowanym od wieków narkotykiem - szczególnie na Wschodzie. Kiedyś uzyskiwano z niego i stosowano w lecznictwie różne preparaty galenowe np.: nalewkę opiumową (Tinctura Opii), wyciąg (Exstractum Opii) czy proszek (Opium pulveratum). Obecnie opium jest wykorzystywane w medycynie jedynie jako źródło morfiny i innych cennych alkaloidów np. papaweryny czy tebainy. W dużych ilościach produkuje się je przede wszystkim w Turcji, Indiach, Iranie i Rosji.
Działanie opium jest sumą działania poszczególnych jego składników głównie morfiny, papaweryny i kodeiny. Dlatego działa on silnie przeciwbólowo, spazmolitycznie, przeciwkaszlowo i zapierająco. Ma także silne właściwości narkotyczne.


Ostatnia aktualizacja: 2011-01-31